بررسی عوامل مؤثر بر اهدای خون در بین اهداکنندگان مستمر و غیرمستمر در استان ایلام، با استفاده از نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده

دریافت: 95/11/1  پذیرش: 96/1/15 چکیده مقدمه: شناسایی عوامل مؤثر بر اهدای خون نقش مهمی بر جذب اهداکنندگان سالم و مستمر دارد. هدف از انجام این مطالعه، استخراج عوامل مؤثر بر اهدای خون از طریق مقایسه دو گروه اهداکنندگان مستمر و غیرمستمر، با استفاده از نظریه رفتار برنامه‌ریزی ‌شده است. روش کار: مطالعه حاضر به روش توصیفی-تحلیلی در سال 1394 در استان ایلام انجام گرفت. نمونه مورد مطالعه از میان مراجعین سازمان انتقال خون استان به حجم 234 نفر و با روش نمونه‌گیری سهمیه‌ای انتخاب شد. جمع‌آوری داده‌ها به کمک پرسشنامه تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده‌ حسن‌زاده و همکاران، که در مطالعات قبلی روایی و پایایی آن بررسی شده بود، انجام گرفت. داده‌ها پس از جمع‌آوری به کمک نرم‌افزار SPSS (نسخه 16) و آزمون‌های همبستگی اسپیرمن و من‌ویتنی‌یو تحلیل شد. یافته‌ها: در هر دو گروه اهداکنندگان مستمر و غیرمستمر به ترتیب سطح تحصیلات دانشگاهی با 4/54% و 8/50%، شغل آزاد با 1/35% و 8/45%، مردان با 3/99% و 3/88%، متأهلین با 7/80% و 8/75%، گروه سنی 30 - 50 سال با 8/66% و 7/61% بیشترین نرخ مراجعین را به خود اختصاص دادند. در گروه اهداکنندگان مستمر، نگرش با نمره 28/0، عوامل تسهیل‌کننده با 28/0، و خودکارآمدی با 27/0، و در گروه اهداکنندگان غیرمستمر نگرش با نمره 27/0 و عوامل تسهیل‌کننده با 20/0 به ترتیب مؤثرترین عوامل بر قصد افراد در اهدای خون بودند. نتیجه‌گیری: با توجه به نقش مهم نگرش و عوامل تسهیل‌کننده در تعیین رفتارهای اهداکنندگان، پیشنهاد می‌شود با طراحی برنامه‌های مداخله‌ای آموزشی و راه‌اندازی کمپین جذب اهداکنندگان در بلندمدت، مقدمات تشویق و جذب اهداکنندگان فراهم شود تا تعداد اهداکنندگان مستمر و غیرمستمر حفظ و حتی افزایش یابد. گل‌واژ‌گان: اهدای خون، اهداکنندگان، رفتار برنامه‌ریزی‌ شده، ایران